5 tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư bắt đầu thu phí trong 7 năm

Trong một động thái quan trọng nhằm tối ưu hóa hiệu quả khai thác hạ tầng giao thông quốc gia, Bộ Xây dựng vừa phê duyệt đề án cho phép thu phí 5 tuyến cao tốc trọng điểm do Nhà nước đầu tư. Đây là một phần trong chiến lược quản lý tài sản công hiệu quả hơn, đồng thời chuẩn bị lộ trình áp dụng mô hình thu phí đường cao tốc tại các tuyến được đầu tư bằng ngân sách Nhà nước.

Những tuyến cao tốc nào sẽ bắt đầu thu phí?

Theo Đề án khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ vừa được Bộ Xây dựng thông qua, 5 tuyến cao tốc nằm trên trục cao tốc Bắc – Nam phía Đông sẽ được thu phí trong vòng 7 năm, bao gồm:

1. Cao tốc Mai Sơn – Quốc lộ 45

2. Cao tốc Quốc lộ 45 – Nghi Sơn

3. Cao tốc Nghi Sơn – Diễn Châu

4. Cao tốc Vĩnh Hảo – Phan Thiết

5. Cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây

Các tuyến này đều do Nhà nước đầu tư và hiện đã hoàn thành, đưa vào khai thác. Mục tiêu của việc thu phí là tạo nguồn vốn để bảo trì, vận hành tuyến đường, giảm gánh nặng ngân sách và tiến tới mô hình quản lý bền vững hơn.

Thời gian thu phí và phương thức tổ chức thực hiện

Việc thu phí sẽ được áp dụng trong thời gian 7 năm. Sau giai đoạn này, các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục đánh giá hiệu quả và xây dựng phương án quản lý, khai thác khác phù hợp với từng giai đoạn phát triển.

Cục Đường bộ Việt Nam sẽ là đơn vị tổ chức thu phí các tuyến cao tốc này. Đơn vị đang trong quá trình hoàn thiện hạ tầng trạm thu phí, đặc biệt là hệ thống thu phí không dừng (ETC) – xu hướng bắt buộc của hạ tầng giao thông hiện đại.

Mức phí thu dự kiến: phân loại theo điều kiện kỹ thuật

Các tuyến cao tốc sẽ áp dụng hai mức phí khác nhau, tùy vào chất lượng và điều kiện kỹ thuật của từng tuyến.

Mức phí 900 đồng/km:

Áp dụng cho 4 tuyến gồm:

• Mai Sơn – Quốc lộ 45

• Quốc lộ 45 – Nghi Sơn

• Nghi Sơn – Diễn Châu

• Vĩnh Hảo – Phan Thiết

Các tuyến này có 4 làn xe, có làn dừng khẩn cấp không liên tục, do đó chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn cao tốc theo Luật Đường bộ hiện hành. Vì vậy, mức phí thu dự kiến là 900 đồng/km – thấp hơn các tuyến cao tốc hoàn chỉnh.

Mức phí 1.300 đồng/km:

Áp dụng cho tuyến Phan Thiết – Dầu Giây, tuyến này có 4 làn xe và làn dừng khẩn cấp liên tục, đáp ứng đủ yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn của một tuyến cao tốc hiện đại.

Tại sao Nhà nước thu phí cao tốc do mình đầu tư?

Việc thu phí trên các tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư là bước đi mang tính tất yếu trong bối cảnh:

• Quỹ bảo trì đường bộ có hạn;

• Ngân sách nhà nước cần ưu tiên cho các dự án hạ tầng mới;

• Mô hình quản lý tài sản công cần hướng đến hiệu quả và bền vững.

Thay vì “bao cấp hoàn toàn” cho hạ tầng giao thông, việc thu phí giúp có nguồn thu ổn định để phục vụ duy tu, bảo trì tuyến đường, từ đó nâng cao chất lượng vận hành và tuổi thọ của công trình.

Đồng thời, người sử dụng sẽ có ý thức hơn trong việc lựa chọn dịch vụ giao thông chất lượng, phù hợp với chi phí bỏ ra – tạo nên sự minh bạch và công bằng trong khai thác hạ tầng.

4 phương thức khai thác tài sản hạ tầng đường bộ

Theo phân tích từ Cục Đường bộ Việt Nam, hiện nay có 4 phương thức khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ:

1. Cơ quan quản lý trực tiếp tổ chức khai thác: mô hình phổ biến, đơn giản, dễ quản lý.

2. Chuyển nhượng quyền thu phí: Nhà nước chuyển giao quyền thu phí cho bên thứ ba có năng lực.

3. Cho thuê quyền khai thác tài sản: thuê ngoài đơn vị vận hành, quản lý theo hợp đồng.

4. Chuyển nhượng có thời hạn quyền khai thác tài sản: tương tự BOT nhưng áp dụng cho tài sản đã hoàn thành.

Sau khi phân tích ưu, nhược điểm, Cục Đường bộ đề xuất lựa chọn mô hình cơ quan nhà nước trực tiếp khai thác, bảo đảm quyền quản lý và điều tiết hoạt động trong giai đoạn đầu.

12 tuyến cao tốc thuộc sở hữu Nhà nước – chỉ 5 tuyến đủ điều kiện thu phí

Theo thống kê, hiện cả nước có 12 tuyến cao tốc do Nhà nước làm chủ sở hữu và trực tiếp quản lý, trong đó chỉ có 5 tuyến đủ điều kiện thu phí như đã nêu ở trên. Còn lại 7 tuyến chưa đáp ứng đủ tiêu chuẩn kỹ thuật, bao gồm:

1. Hà Nội – Thái Nguyên

2. Lào Cai – Kim Thành

3. Cao Bồ – Mai Sơn

4. Cam Lộ – La Sơn

5. La Sơn – Túy Loan

6. TP HCM – Trung Lương

7. Mỹ Thuận – Cần Thơ (bao gồm cầu Mỹ Thuận 2)

Các tuyến này sẽ tiếp tục được nghiên cứu và đưa vào đề án khai thác giai đoạn sau khi hoàn tất hạ tầng và các tiêu chí kỹ thuật.

Thu phí nhưng cần minh bạch, hợp lý

Tuy chủ trương thu phí cao tốc do Nhà nước đầu tư được đánh giá là hợp lý, song cần đảm bảo nguyên tắc minh bạch, công khai:

• Mức phí cần hợp lý, không gây áp lực lên người dân và doanh nghiệp.

• Cần có các chính sách giảm phí cho xe công vụ, xe phục vụ xã hội hoặc xe di chuyển ngắn ngày.

• Hệ thống thu phí cần đồng bộ, hiện đại, đặc biệt là đẩy nhanh tiến độ triển khai thu phí không dừng (ETC) để tránh ùn tắc tại các trạm.

Kết luận: Bước khởi đầu cho chiến lược quản lý hạ tầng dài hạn

Việc thu phí 5 tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư là bước đi đầu tiên trong một chiến lược quản lý hạ tầng giao thông đường bộ bài bản, hiện đại và phù hợp với xu thế. Trong bối cảnh ngân sách có giới hạn, việc tận dụng nguồn thu từ hạ tầng có sẵn để tái đầu tư là hướng đi đúng đắn.

Người dân và doanh nghiệp có quyền kỳ vọng vào một hệ thống giao thông ngày càng tốt hơn, khi mà nguồn lực được sử dụng minh bạch và hiệu quả. Đồng thời, đây cũng là tiền đề quan trọng để các tuyến cao tốc mới trong tương lai có thể vận hành theo mô hình quản lý thông minh, bền vững và tiệm cận với các quốc gia phát triển.

HT

nguồn: https://baothaibinh.com.vn/tin-tuc/72/223152/5-cao-toc-do-nha-nuoc-dau-tu-se-thu-phi-trong-7-nam